T.C.
SİİRT ÜNİVERSİTESİ
ÖZEL
GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLER İÇİN
EĞİTİMDE
FIRSAT EŞİTLİĞİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak,
Tanımlar
MADDE 1 − (1)
Bu Yönerge; Siirt Üniversitesinde kayıtlı bulunan özel gereksinimli öğrencilerin
karşılaştıkları dezavantajları ortadan kaldırmak ve onların Üniversitede
akademik, sosyal ve kültürel ortamlara eşit fırsatlarla katılımlarını sağlamaya
yönelik usul ve esasları düzenler ve kapsar.
Dayanak
MADDE 2 − (1)
Bu Yönerge; 04/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14’ üncü
maddesine, 07/07/2005 tarih ve 25868 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5378
sayılı Kanun ile 14/08/2010 tarih ve 27672 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan,
Yükseköğretim Kurumları Engelliler Danışma ve Koordinasyon Yönetmeliği’ne
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 − (1) Bu Yönergede geçen;
a) Üniversite: Siirt
Üniversitesini,
b) Rektör: Siirt
Üniversitesi Rektörü’nü,
c) Senato: Siirt
Üniversitesi Senatosu’nu,
d) Yönetim Kurulu:
Birimin Yönetim Kurulu’nu
e) Okul: Siirt
Üniversitesi bünyesinde bulunan Enstitü, Fakülte ve Yüksekokulu,
f) Birim: Siirt
Üniversitesi Engelli Öğrenci Birimi’ni,
g) Özel Gereksinimli
Öğrenci Danışmanı: Eğitim-öğretim sürecinde özel gereksinimli öğrencilerin
akademik, psiko-sosyal vs. sorunları konusunda danışmanlık yapan öğretim
elemanını,
h) Özel Gereksinimli
Öğrenci: Bedensel, zihinsel, duyusal, psiko-sosyal yeteneklerini kullanma ve
toplum yaşamına uyum sağlama ile günlük ihtiyaçlarını karşılamada desteğe
ihtiyacı olan öğrenciyi,
i)
Ders: Siirt Üniversitesi’nde ön lisans, lisans ve
lisansüstü eğitim programlarında verilen zorunlu ve seçmeli dersleri,
j) Sınav: Siirt Üniversitesi’nde
ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim programlarında yapılan bütün sınavları ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Danışmanlık Uygulamaları
Madde 4 - (1) Özel
gereksinimli öğrencilere yönelik danışmanlık süreci aşağıda belirtilmektedir:
a)
Öğrenci işleri birimi tarafından özel
gereksinimi bulunan öğrenciye danışmanı olduğu öğretim elemanın iletişim
bilgileri ve danışmanlık başvuru süreci hakkında bilgi verilir.
b)
Eğitim-Öğretim yılı başında özel
gereksinimli öğrenciler için oryantasyon toplantısı danışmanı olan öğretim
elemanı tarafından yapılır.
c)
Danışman öğretim elemanı özel
gereksinimi olan öğrenci değerlendirme formlarına uygun öğrencinin talep
etmediği sürece ayda bir defa öğrenciyi takip eder. Engelli birimi ile işbirliğine
geçerek öğrencinin sorunları imkânlar dâhilinde çözülmeye çalışılır.
d)
Danışman öğretim elemanı her
eğitim-öğretim dönemi sonunda özel gereksinimi olan öğrenci faaliyet raporunu
Engelli Birimi’ne gönderir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim-Öğretim Uygulamaları Ders
Uygulamaları
MADDE 5 – (1) Özel gereksinimli öğrencilerin
fırsat eşitliği çerçevesinde öğrenim görebilmesi ve başarılarının olumsuz
etkilenmemesi için ders öncesinde, sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara
riayet edilir:
a)
Ders izlencelerine “Özel
gereksiniminizden (Bedensel, ruhsal sağlık sorunları vs.) dolayı herhangi bir
akademik uyarlamaya ihtiyaç duyuyorsanız lütfen benimle iletişime geçiniz.”
cümlesi eklenir ve öğrencilere bildirilir.
b) Öğretim
elemanları Engelli Öğrenci Birimi tarafından gönderilen özel gereksinimli öğrencilere
ilişkin kişisel verileri gizli tutmakla yükümlüdür.
c)
Öğretim elemanları özel gereksinimli
öğrencilere yönelik ders materyali konusunda Engelli Öğrenci Birimi ile
işbirliği yapar.
d) Sınıflarda özel gereksinimli öğrencilerin
oturma ihtiyaçlarını karşılayacak tedbirler alınır.
e)
Öğretim elemanları özellikle işitme
engelli öğrencilerin talebi halinde derslerini yüzü sınıfa dönük olarak
anlatır.
f)
Engel
durumundan kaynaklanan ihtiyaçlarına göre özel gereksinimli öğrencilerin
objektif konuların işlendiği dersleri ses kayıt cihazı ile kaydetmesine izin
verilir.
g)
Bilgisayarla
yapılan uygulamalı derslerde hiç görmeyen ya da az gören öğrencilerin
kullanabileceği bilgisayarlar bulundurulur. Bu bilgisayarlara erişilebilirliği
sağlayan gerekli programlar yüklenir ya da gerekli donanım takviyesi yapılır.
h) Hiç
görmeyen ya da az gören öğrencilerin dersle ilgili görsel materyalleri
görenlerle eşit miktarda kavrayabilmesi için dersi veren öğretim elemanı
tarafından sesli betimleme yapılır.
i)
Özel gereksinimli öğrencilere verilen
ödev ve projeler, bu öğrencilerin engel grubu dikkate alınarak uyarlanır.
j)
Maddi güçlüğü olan özel gereksinimli
öğrencilerin eğitimle ilgili olan özel nitelikli araç ve gereçleri, Engelli
Öğrenci Birimi tarafından imkânlar ölçüsünde temin edilir ve öğrenciye süreli
olarak teslim edilir.
Sınav Uygulamaları
MADDE 6 − (1) Sınav
öncesinde, sırasında ve sonrasında özel gereksinimli öğrencilerin fırsat
eşitliği çerçevesinde öğrenim görebilmesi ve başarılarının olumsuz
etkilenmemesi için Engelli Öğrenci Birimi’nden destek talep edilebilir ve
aşağıdaki hususlara riayet edilir:
a)
Sınav
salonlarının seçimi, farklı engel grupları çerçevesinde değerlendirilerek ve
erişilebilirlik kuralları da göz önünde bulundurularak yapılır.
b) Sınav görevlilerince sınav saatleri, sınav
yerleri ve soruları vb. gibi duyurular engel grupları göz önünde bulundurularak
yapılır.
c)
Özel
gereksinimli öğrencilerin ihtiyaç duymaları halinde sınavlara yardımcı araç ve
gereç ile (işitme cihazı, teleskopik gözlük, prizmatik gözlük, büyüteç vb.)
girmelerine izin verilir.
d) Hiç görmeyen ya da az gören öğrencilerin
yazılı sınavlarına refakat edecek, sınav olunan ders ile ilgili terminolojiye hâkim
olan okuyucu – işaretleyici gözetmen görevlendirilir.
e)
Özel gereksinimli öğrencilere zorunlu
olması durumunda bilgisayar ortamında da sınav yapılabilir.
f)
Hiç görmeyen ya da az gören öğrencilere
özel ihtiyaçları doğrultusunda farklı formatlarda (büyütülmüş punto, kabartma
yazı, ses dosyası, vb.) soru kâğıdı hazırlanır.
g)
Görme, işitme zorluğu ve dikkat
eksikliği, hiperaktivite, disleksi - disgrafi, distoni v.b. gibi sorunlar
yaşayan özel gereksinimli öğrencilerin talebi ve Engelli Öğrenci Birimi’nin
uygun bulması halinde bu öğrencilerin bir gözetmen eşliğinde tek kişilik bir
ortamda sınav olmaları sağlanır.
h) Konuşma
(kekemelik, afazi, disfazi, vb.) ve işitme bozukluğu olan öğrenciler için sözlü
sınav uygulamalarında uyarlama veya uygun ölçme ve değerlendirme metotları
kullanılır.
i)
Okuyucu-işaretleyici/yazıcı ya da büyük
puntolu soru kâğıdı ya da kitapçığı ile sınava giren görme engelli öğrencilere,
doğuştan ağır işitme engeli olanlara, yazma ve hareket güçlüğü çeken öğrencilere
ve Engelli Öğrenci Birimi tarafından ek süre ihtiyacı tespit edilen öğrencilere
“sınav süresinin yarısı kadar” ek süre verilir. Bu ek süreye sınava hazırlık ve
yerleşme süresi dâhil değildir.
j)
Özel gereksinimli öğrencilere
kullandıkları ilaç, tıbbi malzeme vb. ile sınava girmelerine izin verilir.
k) Sınav
esnasında ihtiyaç duyulması halinde, özel gereksinimli öğrencilerin,
karşılaşabilecekleri biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarından dolayı, görevli
nezaretinde, geri dönmek kaydıyla sınava kısa süreliğine ara vermesine sınav
görevlisi tarafından izin verilebilir.
(2) Yukarıda belirtilen hususların
uygulanması, akademik danışmanın sorumluluğundadır.
Ders Muafiyeti ve İntibak
MADDE 7 − (1)
Özel gereksinimli öğrencilerin özel durumları nedeniyle almaları mümkün olmayan
teorik ve uygulamalı dersler için muafiyet yerine, ilgili birimin onayı ile
öğrencinin durumuna göre akademik danışmanın ve dersi veren öğretim elemanın
görüşleri doğrultusunda intibak yapılması veya intibakın mümkün olmadığı
durumlarda öğrencinin muaf tutulmasının istendiği dersin niteliğine göre
(zorunlu/seçimlik) aynı kredide başka bir dersi seçmesi sağlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hizmetlere Erişim Mimari Erişilebilirlik
MADDE 8 − (1)
Özel gereksinimli öğrencilerin Üniversitenin açık ve kapalı mekânlarında güçlük
çekmeden erişimlerinin sağlanması için aşağıdaki düzenlemeler yapılır:
a)
Üniversitenin yeni yapılanmasında yer
alacak tüm mimari alanlar, özel bir ek tasarıma veya düzenlemeye gerek
duyulmaksızın, mümkün olduğunca (özel gereksinimli öğrenciler de dikkate
alınarak) herkes tarafından kullanılabilecek şekilde, ulusal ve uluslararası
standartlara uygun olarak tasarlanır.
b) Mevcut
ve tarihi binalarda mimari erişilebilirliğe ve dersliklere yönelik ulusal ve
uluslararası standartlar göz önüne alınarak, yapı ya da mekâna uygun ve
uyarlanabilen projelerle gerekli tadilatlar yapılır.
c)
Engelli Öğrenci Birimi özel gereksinimli
öğrencinin kayıtlı olduğu birime ulaşımı konusunda özel gereksinimli öğrenciye
imkânlar ölçüsünde destek sağlar.
Bilgiye Erişim
MADDE 9 − (1)
Üniversitenin kullandığı tüm elektronik sistemler ve teknolojiler özel gereksinimli
öğrencilerin ihtiyaçlarına göre düzenlenir. Özel gereksinimli öğrencilerin üniversitenin
web tabanlı hizmetlerine erişebilmeleri için verilen bütün web hizmetleri W3
standartları göz önünde bulundurularak hazırlanır. Üniversite web sitesi ana
sayfası, Üniversiteye bağlı birimlerin internet sayfaları, öğrenci otomasyon
sistemi ve web tabanlı eğitim yapan bölümler gelişen ve değişen teknolojiler
kullanılarak geliştirilir ve düzenli olarak güncellenir.
(2) Özel gereksinimli
öğrencilerin eğitim aldıkları bölümlerin kütüphanelerinden talep ettikleri
yayınlar, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na uygun olarak
istedikleri formatta çoğaltılır veya ödünç olarak verilir.
(3) Engelli Öğrenci
Birimi tarafından özel gereksinimli öğrencilerin dersleriyle ilgili ve kişisel
gelişimlerine katkıda bulunacak her türlü materyal, talebi doğrultusunda
öğrencinin istediği formatta (MP3, Braille, MS Word, PDF vb.) hazırlanır.
Sağlık ve Rehabilitasyon Hizmetlerine Erişim
MADDE 10 − (1)
Üniversitede öğrenim gören özel gereksinimli öğrencilerin Mediko-Sosyal
Merkezinden öncelikli olarak yararlanmaları için gerekli düzenlemeler yapılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Özel Gereksinimi Olan Öğrenciye Yaklaşım
ilkeleri
MADDE 11 − (1)
Üniversitede görev yapan her düzeydeki akademik ve idari personel özel
gereksinimli öğrencilere Birimin belirlemiş olduğu “Özel Gereksinimi Olan
Öğrenciye Yaklaşım İlkeleri” doğrultusunda öğrencilerle etkileşim içinde
olmalıdır.
(2) Akademik ve idari personelin
“Özel Gereksinimi Olan Öğrenciye Yaklaşım ilkeleri” ilgili Birim tarafından
yürütülen bilinç ve farkındalık düzeyini arttırma, beceri kazanma amaçlı hizmet
içi eğitimlere katılımı sağlanır.
(3) Akademik personelin
sınav ve ders uygulamalarına yönelik engel durumlarına uygun materyal hazırlama
ve danışmanlık konusundaki hizmet içi eğitimlere katılmaları sağlanır.
Sosyal ve Kültürel Etkinlikler ve İmkânlar
MADDE 12 − (1)
Üniversite, özel gereksinimli öğrencilerin Üniversitenin düzenlediği kültür ve
spor etkinliklerine katılmalarını teşvik eder ve bu konuda gerekli kolaylıkları
sağlar.
(2) Üniversite, özel
gereksinimli öğrencilerin yaratıcı, sanatsal ve entelektüel kapasitelerini
geliştirme ve kullanmaları için imkânlar ölçüsünde gerekli tedbirleri alır.
(3) Engelli Öğrenci
Birimi, maddi güçlüğü bulunan özel gereksinimli öğrencilerin burs ve yurt
ihtiyaçlarının karşılanması için destek hizmeti verir.
(4) Engelli Öğrenci Birimi, özel gereksinimli
öğrencilere istihdam imkânları ve mesleklere ilişkin bilgilendirme yapar.
Hizmetlerden Yararlanma
MADDE 13 − (1) Bu
Yönergede belirtilen hizmetlerden yararlanılabilmesi için Siirt Üniversitesinde
eğitim alan özel gereksinimli öğrencilerin akademik danışmanına yazılı olarak
başvurması gerekir.
Afet ve Acil Durumlar
MADDE 14 − (1)
Afet ve acil durumlarda özel gereksinimli öğrencilerin bulundukları mekânı
güvenli bir şekilde terk edebilmeleri için ilgili birim tarafından gerekli
düzenlemeler yapılır.
Hüküm Bulunmayan Haller
MADDE 15 − (1) Bu
Yönergede hüküm bulunmayan hallerde, genel hükümlere göre gerekli karar
verilir.
Yürürlük
MADDE 16 − (1) Bu
Yönerge Siirt Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 17 − (1) Bu
Yönerge hükümlerini Siirt Üniversitesi Rektörü yürütür.